Zapach rozkładających się zwłok jest jednym z najbardziej charakterystycznych i nieprzyjemnych odczuć sensorycznych, z jakimi może zetknąć się człowiek. Przyczyną tego wyjątkowo intensywnego zapachu jest proces rozkładu ciała, który zachodzi w kilku etapach. Powstają wówczas różnorodne związki chemiczne. Warto zrozumieć, dlaczego ciało po śmierci zmienia zapach i jakie czynniki wpływają na jego intensywność.
Zapach rozkładającego się ciała jest niezwykle charakterystyczny i składa się z ponad 400 różnych związków chemicznych, które tworzą mieszankę trudną do pomylenia z czymkolwiek innym. To fetor tak silny, że potrafi wywołać fizyczną reakcję – mdłości, zawroty głowy czy nawet uczucie paniki. Choć myśl o nim budzi grozę, naukowcy badają te związki z dużym zainteresowaniem. Okazuje się, że różne etapy rozkładu wytwarzają inne kombinacje zapachów, a ich dokładna analiza może dostarczyć ważnych informacji o czasie i warunkach zgonu.
Jaki zapach wydzielają ludzkie zwłoki?
Ludzkie zwłoki wydzielają specyficzny zapach, który trudno pomylić z czymkolwiek innym. Podczas rozkładu ciała powstają różne substancje chemiczne, które tworzą tę charakterystyczną woń. Może ona przypominać mieszankę świeżo skoszonej trawy, rozpuszczalnika, czosnku oraz zepsutego mięsa. Na intensywność i rodzaj zapachu wpływa wiele czynników, w tym stopień rozkładu, otoczenie, a nawet dieta osoby zmarłej. Okazuje się również, że usuwanie zapachu zwłok jest trudne do wykonania na własną rękę.
Jeśli ciało nie zostanie znalezione w pierwszych fazach rozkładu, odór staje się coraz bardziej nieprzyjemny. W kolejnych etapach proces gnilny przyciąga owady, co dodatkowo pogarsza sytuację. Jednym z wydzielanych wtedy enzymów jest disiarczek dimetylu, który pachnie podobnie do czosnku. Z tego powodu sprzątanie i dezodoryzacja pomieszczeń po zgonie mogą trwać nawet kilka dni, a usunięcie zapachu wymaga specjalistycznych metod.
Trupi jad i jego toksyczność
Trupi jad to określenie grupy związków chemicznych znanych jako ptomainy, czyli aminy biogenne. Powstają one w wyniku procesów gnilnych, które zachodzą w ciele człowieka po śmierci. Do najważniejszych związków zaliczanych do trupiego jadu należą kadaweryna, putrescyna, neuryna, spermina i spermidyna. Każdy z nich powstaje z rozkładu różnych aminokwasów i komórek, co wpływa na ich unikatowe właściwości.
Kadaweryna jest produktem końcowym rozpadu lizyny i powstaje głównie w jelicie grubym, nadając gnijącym tkankom charakterystyczny zapach. Putrescyna natomiast stanowi efekt uboczny rozkładu ornityny, także w jelitach, i to właśnie ona odpowiada za ostry, nieprzyjemny zapach rozkładu ciała. Neuryna, będąca produktem rozpadu nerwowych komórek żywego organizmu, jest szczególnie toksyczna. Z kolei spermina i spermidyna obecne są we wszystkich komórkach i odgrywają ważną rolę w procesach metabolicznych.
Kiedy zaczyna powstawać trupi jad i dlaczego jest toksyczny?
Proces wydzielania trupiego jadu rozpoczyna się stosunkowo szybko po śmierci, jednak tempo zależy od wielu czynników, w tym warunków środowiskowych, takich jak temperatura i wilgotność. W normalnych warunkach większość tych związków zaczyna się tworzyć już po 3-4 dniach od zgonu, choć czasami proces może zachodzić znacznie szybciej.
Największą toksyczność trupi jad osiąga już około 10 godzin po śmierci. W temperaturze pokojowej przybiera postać bezbarwnej, oleistej cieczy o intensywnym, drażniącym zapachu. Choć każdy z tych związków ma różny poziom toksyczności, ich działanie w większych stężeniach jest zawsze szkodliwe dla organizmu człowieka. Wpływają one na układ nerwowy, a także na komórki innych narządów, co sprawia, że są niebezpieczne zarówno dla zdrowia, jak i życia.
Popularny artykuł na blogu: Czy można otwierać okna po zgonie w domu?
Jak dochodzi do zatrucia patogenami po śmierci?
Związki chemiczne, znane jako aminy biogenne, tworzące tzw. trupi jad, mogą stać się toksyczne dla człowieka głównie w dużych stężeniach. Z tego względu, przebywanie przez krótki czas w jednym pomieszczeniu z ciałem osoby zmarłej zwykle nie stanowi poważnego zagrożenia dla zdrowia. Warto jednak pamiętać, że już sam intensywny zapach rozkładających się zwłok, spowodowany przez te aminy, może wywołać nieprzyjemne objawy. Są to m.in. duszności, kaszel czy podrażnienie układu oddechowego.
Zatrucie trupim jadem może nastąpić na kilka sposobów, szczególnie przez:
- Bezpośredni kontakt z ciałem – dotykanie zwłok, pocałunki czy inne bezpośrednie interakcje z ciałem osoby zmarłej mogą zwiększyć ryzyko przeniknięcia toksycznych związków do organizmu.
- Noszenie ubrań z otoczenia zmarłego – ubrania, które miały bezpośredni kontakt z ciałem w fazie rozkładu, mogą być nośnikiem substancji toksycznych.
- Kontakt z przedmiotami w pobliżu zwłok – przedmioty, które przez dłuższy czas znajdowały się w bliskim otoczeniu rozkładającego się ciała, mogą być zanieczyszczone aminami biogennymi.
Objawy zatrucia trupim jadem – na co zwrócić uwagę?
Nadmierny kontakt ze zwłokami może prowadzić do różnych objawów zatrucia, wynikających z działania amin biogennych, takich jak kadaweryna i putrescyna. Choć same w sobie nie są śmiertelne, mogą powodować szereg dolegliwości w zależności od sposobu ich wniknięcia do organizmu i ich stężenia.
Pierwsze objawy zatrucia putrescyną i kadaweryną po zwłokach to najczęściej:
- Duszności.
- Mokry kaszel.
- Ból brzucha.
- Nudności, a nawet ślinotok.
Pojawić się mogą także podwyższona temperatura ciała, nadmierna potliwość i ogólne osłabienie, które wpływają na pogorszenie samopoczucia. W skrajnych przypadkach mogą wystąpić drgawki, ale to rzadkość i zwykle dotyczy osób z osłabionym układem odpornościowym lub zaburzeniami metabolicznymi.
Czy woń zwłok zależy od okoliczności zgonu?
Czy zapach ciała po śmierci zależy od okoliczności zgonu? W pewnym stopniu tak. Zmiany chemiczne zachodzące w organizmie mogą modyfikować woń rozkładających się zwłok. Na przykład osoby, które zmarły w wyniku urazu czy krwotoku, mogą wydzielać inny zapach niż te, które zmarły z przyczyn naturalnych. Również choroby, jak nowotwory czy infekcje, mogą wpływać na skład chemiczny tkanek i płynów ustrojowych, co zmienia woń ciała.
Popularny artykuł na blogu: Na czym polega proces rozkładu zwłok?
Warunki środowiskowe także mają ogromne znaczenie. Temperatura, wilgotność, a nawet to, czy ciało jest na otwartej przestrzeni, czy w zamkniętym pomieszczeniu, mogą wpływać na proces rozkładu. W ciepłym, wilgotnym otoczeniu ciało zaczyna wydzielać intensywniejszy, bardziej „zgniły” zapach szybciej niż w chłodnych warunkach. Dlatego okoliczności zgonu i otoczenie mają dość istotny wpływ na to, jak pachnie ciało po śmierci.
Dlaczego zapach zwłok jest tak trudny do usunięcia?
Zapach zwłok jest wyjątkowo trudny do usunięcia, ponieważ powstaje w wyniku skomplikowanych procesów chemicznych zachodzących podczas rozkładu ciała. Wydzielane wtedy substancje i związki organiczne z rozkładu ciała wnikają głęboko w materiały takie jak dywany, meble czy ściany. Ich intensywna, nieprzyjemna woń może utrzymywać się przez bardzo długi czas, jeśli nie zostanie odpowiednio zneutralizowana. Zwykłe wietrzenie czy użycie domowych środków czyszczących nie są w stanie sobie z tym poradzić.
Neutralizacja zapachu wymaga specjalistycznych działań. Najlepiej nie robić tego na własną rękę, tylko zwrócić się do profesjonalistów z firmy Kastelnik zajmujących się sprzątaniem miejsc po zgonach. W trakcie dezynfekcji funeralnej pracownicy dokładnie oczyszczają i przeprowadzają ozonowanie po zgonie. Korzystamy także z silnych środków chemicznych z atestem.
Nasi eksperci stosują również techniki takie jak ozonowanie na stężeniu 10 ppm, czy zamgławianie ULV, które skutecznie usuwają resztki fetoru zwłok. Dzięki takim działaniom pomieszczenie staje się bezpieczne i nadaje się do bezpiecznego zamieszkania, a zapach śmierci znika na stałe.