10 września to Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom. Jak wskazują statystyki liczba osób, które targają się, na własne życie stale rośnie. W Polsce liczba samobójstw przekracza 5000 rocznie.
To tak, jakby przestało istnieć malutkie miasto. Śmiercią samobójczą umiera więcej osób, niż rocznie ginie w wypadkach drogowych. Światowy dzień zapobiegania samobójstwom to ogólnoświatowe przedsięwzięcie, które skierowane jest do ludzi, którzy mają myśli samobójcze.
10 września — dzień zapobiegania samobójstwom
Określenie grup społecznych, gdzie prób samobójczych jest najwięcej, jest trudne. Oprócz bowiem młodzieży, o której mówi się najwięcej, to niepokojące zjawisko rozszerza się także na młodych aktywnych i co może niektórych zdziwić, także na seniorów.
Dziś wielu badaczy stara się wykazywać zainteresowanie problemem śmierci i umierania i powstaje wiele publikacji związanych z tym zagadnieniem. Dzień zapobiegania samobójstwom jest jedną z takich inicjatyw. Myśli samobójcze mogą pojawić się w dowolnych momencie życia, warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić.
Co mówią psychologowie zajmujący się problematyką samobójstw?
Suicydolodzy, czyli psychologowie zajmujący się problematyką samobójstw twierdzą, że przyczyna targnięcia się na życie nigdy nie jest tylko jedna. Wiele czynników działających w otoczeniu człowieka powodują, że decyduje się on na ten desperacki krok. To nie tylko stany depresyjne, ale także uzależnienie od social mediów, alkoholu czy narkotyków.
Niemożność zaakceptowania sytuacji, w której się znajdujemy, powoduje, że życie zaczyna nas „uwierać”. Po raz pierwszy taki stan ducha opisał Goethe w „Cierpieniach młodego Wertera”, w drugiej połowie XVIII wieku. Wtedy też pojawiło się określenie „Weltschmerz” dosłownie „ból świata”. W powszechnym użyciu znany jako „ból istnienia”.
W związku z utrzymującym się wskaźnikiem samobójstw w Polsce, coraz ważniejsza staje się edukacja społeczności oraz inwestowanie w wsparcie psychologiczne. Przypominam o najważniejszej rzeczy, którą jest wspieranie osób w kryzysie i oferowanie im pomocy psychicznej.
Dorota Kastelnik
Jakie są przyczyny śmierci w XXI wieku?
Od czasu, gdy żył młody Werter minęły stulecia. Zmieniły się także okoliczności, które powodują, że ludzie nie lubią żyć. Przyczyny śmierci samobójczej są inne w przypadku nastolatków, aktywnych ludzi młodych czy osób u schyłku życia tj. seniorów. Istnieje jeden element, który może pojawić się u wszystkich potencjalnych samobójców, a jest to naśladowanie poczynań innych osób.
Naśladownictwo polega na porównywaniu swojej sytuacji z tą, która inną osobę skłoniła do odebrania sobie życia. Często wzorujemy się na członkach rodziny, co stało się zaczątkiem badań nad tzw. genem samobójstwa. Nie rzadkie jest także branie przykładu z naszych idoli: aktorów, muzyków czy zwykłych celebrytów.
Co jest najczęstszą przyczyną przedwczesnego zgonu?
Jakie zachowania osób z naszego otoczenia winny nas zaniepokoić? Otóż na pewno zalicza się do nich diametralna zmiana codziennych zwyczajów. Np. ktoś, kto bardzo kochał swoje domowe rośliny, nagle zaczyna szukać dla nich nowego domu. Rozdaje je przyjaciołom lub zamieszcza ogłoszenia w Internecie o chęci nieodpłatnego pozbycia się ich.
Niepokój w nas powinno także wzbudzić nagłe sprzątanie mieszkania przez osobę, która do tej utrzymanie porządku stawiała na ostatnim miejscu. Najczęstszą przyczyną przedwczesnych zgonów są problemy emocjonalne i brak chęci do kontynuacji życia.
I tu niezbędna jest rozmowa. My Polacy za mało rozmawiamy ze sobą, a jeśli już to o codziennych sprawach. Poradnia zdrowia psychicznego nie jest nam po drodze, a stan naszej „duszy” na pewno nie jest dla nas najważniejszy. A powinien. Można mieć wszystkie dobra tego świata, ale jak życie staje się udręką, na nic się zdadzą samochody sportowe w garażu i szafa pełna szpilek od Manolo Blahnik. Dlatego bardzo ważne jest obserwowanie osób, z którymi mamy kontakt i ciągłe staranie się o podjęcie rozmowy.
Co jest ważne w zakresie tematyki samobójstw?
W dobie Internetu każdy, kto przeżywa życiowe rozterki znajdzie w sieci instrukcje, jak popełnić samobójstwo. Akt ten często przedstawiany jest jako heroiczny i wzniosły, często nobilitujący osobę, która go popełnia. Tak jednak nie jest.
Świadczą o tym przykłady osób, które nieskutecznie targnęły się na życie i teraz na zawsze są przykute do łóżka, bądź jeżdżą na wózkach inwalidzkich. Podejmować ryzykowne działania na granicy życia i śmierci decydują się zarówno ludzie młodzi, jak i seniorzy.
Dlatego tez tak ważna jest akcja instytucji pomocowych polegająca na umieszczaniu przed każdą stroną internetową propagującą samobójstwo informacji, jak straszne ono jest. Śmierć zawsze jest straszna, a ta poniesiona z własnej inicjatywy jest chyba najgorsza.
Myśli samobójcze, wbrew stereotypom zdarzają się nie tylko w trakcie jesiennej pogody. Międzynarodowe towarzystwo zapobiegania samobójstwom w roku 2003 zapoczątkowało światowy dzień zapobiegania samobójstwom z angielskiego – World Suicide Prevention Day, który ma miejsce 10 września.
Coraz więcej prób samobójczych w Polsce wśród dzieci i młodzieży
Liczby mówią, że w roku 2021 wśród dzieci i młodzieży zanotowano ponad 1,5 tys. prób samobójczych. W stosunku do roku 2020 to wzrost o 77%. Niestety, aż w 127 przypadkach zakończyły się one śmiercią. Zwiększenie świadomości społecznej, jak pomagać, tym, którzy tej pomocy potrzebują, to jedno z najważniejszych zadań dla instytucji pomocowych na najbliższe lata.
Przyczyny samobójstw wśród młodych ludzi są różne
W dzisiejszych czasach młodzi ludzie poddani są silnej presji. Uczniowie w szkole stawiają czoło coraz to nowym wyzwaniom. Nauka zdalna, konfrontacja z uczniami z innego, dotkniętego wojną kraju, ciągłe porównywanie się do innych, to wszystko powoduje, że człowiek, który dopiero się kształtuje i szuka swojej tożsamości, nagle znajduje się w sytuacji nieznanej. Także dla jego rodziców czy innych autorytetów.
To powoduje, że niektórzy nie umieją sobie poradzić z takim obciążeniem. Problemu dokłada hej którego, pełno jest w sieci Internet. Potrafi on niestety doprowadzić osoby młode do skrajnej desperacji i próby targnięcia się na własne życie.
Mamy również wiele zamachów samobójczych wśród ludzi aktywnych zawodowo
Także aktywni zawodowo młodzi ludzie odczuwają duży ciężar egzystencji. Ciągła ocena, niebezpieczeństwo utraty pracy z powodu kryzysu ekonomicznego, a także trudność w zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych powodują, że tracą oni motywację do dalszej pracy i życia.
Okazuje się, że szerzący się konsumpcjonizm zmusza do coraz większej ilości godzin pracy, przemęczenia, a potem chęci odreagowania. Stąd już tylko mały krok w kierunku alkoholizmu, który dla nie jednej osoby doprowadzi do próby pozbawienia siebie życia,
Ambitne cele życiowe często kończą się rozczarowaniem i frustracją
Zdarzają się też przypadki, w których młodzi fachowcy stawiają sobie zbyt wysokie wymagania. Gdy ambitnego celu nie udaje się osiągnąć, nadchodzi rozczarowanie i frustracja. A przecież nie każdy może rzucić dotychczasową egzystencję i zostać instruktorem nurkowania w turystycznym raju.
Światowe dane z ostatnich trzech dekad wskazują coś, co może niektórych zdziwić. Otóż stale rośnie liczba osób po 70 roku życia, które targają się na własne życie. Głównie są to mężczyźni.
Co mówią najnowsze badania naukowe w kwestii samobójczych zgonów?
British Medical Journal, publikując swoje badania, stwierdza, że starsi ludzie coraz gorzej radzą sobie z upływającym czasem. Przerastają ich kłopoty ze zdrowiem, a także coraz większe trudności w zaspokojeniu podstawowych potrzeb ekonomicznych. Także źle układające się stosunki rodzinne mają znaczny wpływ na niechęć seniorów do dalszego życia.
Jak więc widać problem samobójstw dotyczy wszystkich grup społecznych. Pomijając osoby cierpiące na choroby psychiczne, ratunkiem dla desperatów jest zwykła rozmowa. Zarówno ta z najbliższymi, jak i ta z fachowcami.
Znany włoski malarz Amedeo Clemente Modigliani pisał: „Życie jest darem od nielicznych dla wielu, od tych którzy wiedzą i mają, dla tych, którzy nie wiedzą i nie mają”. Jeśli więc życie daje nam w kość tak, że chce nam się wyć, szukajmy tych, którzy wiedzą i mają sposób na to, jak nam pomóc.
Gdzie szukać pomocy w trudnych chwilach? Ośrodek Interwencji Kryzysowej
Warto szukać wsparcia poprzez stronę internetową Życie Warte Jest Rozmowy lub zadzwonić na jeden z numerów alarmowych 116 123, lub 22 484 88 01. Dzieci i młodzież znajdą pomoc pod specjalnym numerem 116 111. Na świecie jest człowiek, który Ci pomoże. Szukaj go!
